Endülüs 711-
1492 yılları arasında
İber Yarımadası'nda Müslümanlığın etkisi altında bulunan bölgelere verilen isimdir. Müslümanların
İber Yarımadasındaki varlığı en son Morisko'ların
1609 yılında
İspanya'dan sınır dışı edilmesiyle son bulmuştur.
//
[url=][/url]
Valiler Dönemi (714-756) Kurtuba(Córdoba)'daki büyük cami
Başkenti
Şam'da bulunan
Emevi Devleti daha İslamiyetin ilk yüzyılı olan
7. yüzyılda Kuzey Afrika'nın tümünü eline geçirmişti.
8. yüzyılın başında Emevi Devleti'nin Kuzey Afrika'daki valisi olan Musa Bin Nusayr, Emevi Halifesi Velid Bin Abdülmelik'in desteğiyle bir Berberi kumandan olan Tarık Bin Ziyad'ı
Cebelitarık Boğazı'nı geçerek
İber Yarımadası'na gönderdi. O zamanlar
İber Yarımadası Germen asıllı bir ulus olan
Vizigotların elindeydi ve başkentleri Toledo kentinde bulunuyordu. Tarık Bin Ziyad'ın savaşta ricat olmaması için geri dönüş olasılığını kaldırmak üzere kendi gemilerini yaktırdığı belirtilir. Tarık Bin Ziyad Vizigot kralı Rodrigo'yu ağır bir yenilgiye uğrattı. Vizigot krallığı parçalandı ve bütün İber yarımadası kısa bir süre içinde Müslümanların eline geçti.
750 yılına kadar Endülüs Emevilerin gönderdiği valiler tarafından yönetildi. 750 yılında
Abbasiler Bağdat'ta halifeliklerini ilan ettiler ve Emevi hanedanından Abdurrahman bin Muaviye Endülüs'e kaçarak kendisini Emevi emiri ilan etti ve Kurtuba (Córdoba) kentini kendine başkent yaptı.
[url=][/url]
Emeviler Dönemi (756-1031)Ana madde: Endülüs Emevileri Bu dönem Endülüs'ün en parlak dönemi olarak bilinir. Başkent Kurtuba
Bağdat ve
Kahire'den sonra İslam dünyasının üçüncü önemli bilim merkezi haline geldi.
10. yüzyıl başlarında
Abbasilerin gücü azalmaya başladı.
Mısır'daki
Fatımiler de kendilerini halife ilan ettiler. Böylece İslam dininin önderliği bölünmüş oldu. Bu ortamda Endülüs Emiri III. Abdurrahman
16 Ocak 929 tarihinde kendisini halife ilan etti. Endülüs Emevilerinin başarıları
11. yüzyıl başlarına kadar devam etti.
1031 yılında halifelik parçalanarak Tavaif-ül Mülk denilen küçük beyliklere bölündü.
[url=][/url]
Tavaif-ül Mülk (Beylikler) Dönemi (1031-1090) Tavaif-ül Mülk Beylikleri
[url=][/url]
Murabıtlar Dönemi (1090-1147) Ana madde: Murabıtlar Aslen
Kuzey Afrika kökenli bir hanedan olan Murabıtlar,
Endülüs Emevilerinin parçalanmasını izleyen karışıklık döneminde, düzenli bir askeri güce sahip olmalarının da verdiği avantajla kısa sürede
İber Yarımadasının Müslüman bölgelerinin neredeyse tamamını ele geçirdiler.
1090 ve
1147 yılları arasında bugünkü İspanya'nın büyük bölümü ve Kuzey Afrika'daki bazı toprakları denetimleri altında tutarak güçlü bir devlet düzeni teşkil ettiler. İlk başlarda güçlerini korusalar da sonraları Hristiyan İber halklarının saldırıları ve Kuzey Afrikalı diğer toplulukların çıkarttığı ayaklanmalar yüzünden güçleri gün geçtikçe tükenen Murabıtlar, kendileri gibi Kuzey Afrika kökenli bir halk olan
Muvahhidlerin saldırıları sonucu onların egemenliği altına girerek siyasi egemenliklerini kaybettiler.
[url=][/url]
Muvahhidler Dönemi (1146-1248) Ana madde: Muvahhidler Muvahhidler gene
Kuzey Afrika kökenli bir
Müslüman hanedan olup
Murabıtlar Devletini yıkarak onların yerine geçtiler.
1146 ve
1248 yılları arasında bugünkü
İspanya topraklarının büyük bölümünün yanısıra
Kuzey Afrikadaki bazı toprakları da denetimi altında tuttular.
Hristiyan saldırıları ve bazı iç karışıklıklar sonucu
1248'de yıkıldılar.
İber Yarımadası üzerinde hüküm sürmüş son büyük devlettir. Bu devletin yıkılışının ardından egemenliğindeki topraklarda bağımsız emirliklerden başka bir şey kalmamıştır.
[url=][/url]
Gırnata (Granada) Sultanlığı (1232-1492) Elhamra Sarayı
1492'de
Beni Ahmer Devletinin yıkılışı ile
İspanyadaki 781 senelik
İslam egemenliği sona erdi.
[url=][/url]
Müdeccenler ve Moriskolar (1492 - 1610) İspanya kralı III. Filip
22 Eylül 1609 tarihli bir fermanla 1610-1614 yılları arasında Müdeccenleri
İspanya'dan kovdu. 300.000 kadar Müdeccen vatanlarını terkettiler. Böylece Müslümaların
İspanya'daki izi büyük oranda silinmiş oldu.
[url=][/url]
Endülüs'ün Tarihi Temel Özellikleri
- Coğrafî ve kültürel konum itibarıyla Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu ile doğrudan ilişkili.
- İslamiyet'in siyasi-askerî güç ve medeniyet bakımından Ortaçağ'da ulaştığı zirve ve Batı Aydınlanması'nın ya da insanlığın değer kaynağı ve aracısı.
- Avrupalı İslam.
- İçerisinde 7 civarında ırk ve 3 büyük semavi din mensuplarını barındıran multikültürel yapısıyla bir hoşgörü medeniyeti. Bu sebeple, 8 + 1 asırlık (711-1492+1609) Endülüs tarihinin mükemmel bir şekilde araştırılması ve anlaşılması için şunların iyi bilinmesi şarttır:
- Ortaçağ-Yeniçağ Orta Doğu-Kuzey Afrika ve Avrupa Tarihi,
- Arapça, Berberice, Latince, İspanyolca, Katalanca, Portekizce ve Fransızca gibi 7 lisan.
İslam Dünyasına karşı Avrupa'da Haçlı düşüncesinin doğuşu ve seferlerinin başlamasına sebep olmuş bir Müslüman devleti. Bu açıdan, Doğu-Batı veya İslam-Hıristiyanlık Mücadelesi Tarihinin Ortaçağ dilimindeki en önemli safhası.
Hristiyanlık ve Kilise'nin gerçek yüzünü insanlığa gösteren tarihî vesika.
Müslümanların geleneksel, siyasi, dinî ve ekonomik zaaflarını ortaya koyan bir ibret sahnesi.
Coğrafya-iklimsel özellikleriyle bir tabiat harikası.
Endülüs Müziği