Genç Osman (Hâile-i Osmaniye)
Hâile-i Osmaniye, yeniçerilerin kazan kaldırarak II. Osman’ın canına
kıydıkları acı musibet demektir. Bilindiği gibi, II. Osman, I.
Ahmed’in oğlu olup Hatice Mahfirûze Sultân’dan Kasım 1604 yılında
dünyaya gelmişti. 14 yaşında yani Şubat 1618’de tahta geçen ve Genç
Osman diye de bilinen II. Osman, Arapça, Farsça, Latince, Yunanca ve
İtalyanca bilecek kadar âlim ve Fâris yahut Fârisî mahlaslarıyla
şiir yazacak kadar da edibdi. Üzerinde müessir olan üç şahsiyetten
birisi Hocası Ömer Efendi ve diğeri de Kızlar Ağası Mustafa Ağa ile
Süleyman Ağa idi.
Sadrazam Halil Paşa’yı yerinde bırakan Padişah, Kaimmakam Sofi
Mehmed Paşa’nın yerine Kara Mehmed Paşa’yı getirdi. İlk işi 1612
Nasuh Paşa anlaşması ile sona ermiş gibi görünen ve ancak devam eden
İran’la olan ihtilafı sona erdirmek oldu ve Eylül 1618’de anlaşma
imzalandı.
Sıra 1617 yılından beri devam eden Lehistan problemine gelmişti.
Vezir-i azam İstanköylü Ali Paşa harp açılmasına taraftardı, diğer
erkân-ı devlet ise istemiyorlardı. Seferden önce Rumeli Kazaskeri
Taşköprülü-zâde Kemâlüddin Efendi’den fetvâ alarak kardeşi Şehzâde
Mehmed’i katl ettirdi ve ahını aldı. Eylül 1620 tarihinde başlayan
Lehistan seferi, Ekim 1621 tarihinde barış antlaşması ile sona erdi.
Budin Beylerbeyi Karakaş Mehmed Paşa şehid olmuş ve ordu moralsiz
kaldığından istenen zafer elde edilememişti. II. Osman askerlere ve
asker de kara hadımların sözlerine inandığı için II. Osman’a
kırılmışlardı.
II. Osman bazı ıslâhâtları yapmak niyetindeydi ve bu ıslahata
tamamen bozulmaya başlayan kapı kulu ocaklarından başlamak
niyetindeydi. Hatta Halep, Şam ve Mısır beylerbeylerine emirler
göndererek Padişah’a sadık yeni bir ordu teşkili için gizliden
gizliye hazırlıklara başlamıştı.
Kızlar ağası Süleyman Ağa ile Hocası Ömer Efendi padişahı hacca
gitmesi için ikna etmeye başladılar. Hacca gitmesine, askerler,
Kayınpederi ve Şeyhülislâm Es’ad Efendi ile Aziz Mahmûd Hüdâyî
Hazretleri şiddetle karşı çıkıyordu. Devreye kapıkulu askerleri
girdi ve Padişah’ı hacca göndermek isteyen Ömer Efendi, Süleyman Ağa
ve Veziriazam Dilâver Paşa’nın başını isteyerek başta Rumeli
Kazaskeri Yahya Efendi olmak üzere ulemayı araya soktular. Fayda
vermedi ve sonunda askerler isyan ederek Bâb-ı Hümâyun’dan içeri
girdiler. Sultân Mustafa’ya zorla bî’at gerçekleştikten sonra, II.
Osman Orta Camiye getirildi. Burada yeni Sadrazam olan Kara Davud
Paşa’nın tâlimatıyla kemend ile boğulmak istendi. Muvaffak
olunamayınca, Yedikule’ye götürüldü ve maalesef Davud Paşa’nın
nezâretinde orada şehid edildi. (Mayıs 1622). Ne yazık ki, bu
fitnenin başında Sultân Mustafa’nın Vâlide Sultân’ı bulunmaktaydı.
II. Osman’ın öldürülmesi, Osmanlı tarihinin en acı olaylarından
biridir ve maalesef Kanuni’nin oğlu Şehzâde Mustafa olayı gibi
tarihin akışını değiştirmiştir. II. Osman, bir zamanlar Osmanlı
Devleti’nin yükselmesine sebep olan yeniçeri teşkilâtının artık
çürüdüğünün farkına varmıştı ve bu gerileme sebebini ortadan
kaldıramadan vefat etti.
Devrinin sadrazamları arasında Halil Paşa, Kara Mehmed Paşa ve
Dilâver Paşa’yı; Şeyhülislâm ve kayın pederi Es’ad Efendi’yi,
Nişancı Okçu-zâde Mehmed Efendi’yi ve ilim erbabından ise, Hoca Ömer
Efendi ve Müezzin-zâde Mahmûd Efendi’yi özellikle zikretmeliyiz.
ZEVCELERİ: 1- Âkile (Rukıyye) Hânım; Şeyhülislâm Es’ad Efendi’nin
kızıdır ve hür kadınlardan nikâh ile evlenen nâdir kadınlardandır.
2- Ayşe Hanım; Pertev Paşa’nın torunu. ÇOCUKLARI: 1-Şehzâde Ömer.
2-Şehzâde Mustafa. 3- Zeynep Sultân .
Anasayfa 