Sultân I. Murâd
Osmanlı tarihinde I. Murâd, Murâd Hüdâvendigâr ve Gâzi Murâd
Hüdâvendigâr adlarıyla anılan Sultân Murâd, 1326 (726 H) yılında
dünyaya geldi ve 1362 Mart ayında 35-36 yaşlarında iken Osmanlı
Padişahı olarak tahta geçti. Hüdâvendigâr, hükümdâr demektir ve
sonradan o zaman Osmanlı Devleti’nin başşehri olan ve kendisinin de
valilik yaptığı Bursa’ya da Hüdâvendigâr Sancağı adı verildi.
Seferlerine Ankara’nın yeniden fethiyle başlayan Sultân Murâd, 1362
Temmuz’unda Edirne’yi zabtetti ve kendisine yeni başşehir yaptı.
Bunu Balkanların önemli bir merkezi olan Filibe’nin fethi takip etti
(1363). Osmanlı Devleti’nin Avrupa topraklarında bu ilerleyişi
Hıristiyanları korkuttu ve Papa V. Urbanus’un tahrikiyle Osmanlı
Devleti ilk haçlı seferine maruz kaldı. Ancak 60.000 kişilik haçlı
ordusu 10.000 kişilik Hacı İlbeğ komutasındaki Osmanlı ordusunun
yaptığı bir baskın sonucunda sındı ve tarihe Sırpsındığı zaferi
olarak geçti (1363). Bunu Sırbistan’ın bir kısmı ile Bulgaristan’ın
Osmanlı’ya ilhakı takip etti ve 1365 yılında da Dubrovnik (Raguza)
ile ilk milletlerarası andlaşma imzalandı.
1375’de Hamidoğulları sembolik bir bedelle topraklarının yarısını
Osmanlıya terk etti ve böylece Germiyanoğlu ile Karamanoğlu arasına
Osmanlı girmiş oldu. 1383’de Candaroğulları Hamidoğullarının
arkasından Osmanlı’yı metbû’ tanıyınca, Karaman oğulları rahatsız
olmaya başladı ve 1386’da Osmanlı Karamanoğulları ihtilafı başladı.
Her ne kadar, Sultân Murad’ın oğlu Şehzâde Bâyezid kahramanca
savaşarak Karaman oğullarını dağıtıp Yıldırım ünvanını aldıysa da,
bunu fırsat bilen Sırp Kralı Balkanlarda Osmanlı’nın üzerine yürüdü
ve hatta Timurtaş Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu bozguna
uğrattı (Ploşnik Olayı, 1387). Bundan cesaret alan haçlı orduları,
Sırpı ile Bulgarı ile Ulahı ile, hep birlikte Osmanlı Devleti’nin
aleyhinde ittifak ettiler ve Kosova’da 20 Haziran 1389 günü Osmanlı
ordusu ile karşı karşıya geldiler. Osmanlı ordusu, I. Kosova Zaferi
diye tarihe geçen zaferle haçlı ordularını yendi ve 500 yıl kadar
sürecek olan Balkan Hakimiyetini başlatmış oldu. Ancak bu
güzellikler arasında, Miloş Obiliç adlı yaralı bir Sırp askeri
tarafından Murâd Hüdâvendigâr hançerle vurularak şehid edildi
(20.6.1389) ve Bursa’ya nakledilerek kendi adına yaptırılan Cami
haziresine gömüldü. Osmanlı Devleti Balkanlara hâkim olmuş,
Bulgaristan tamamen Osmanlı’nın eline geçerken Sırbistan’ın da
önemli bir kısmı feth edilmişti. 37 muharebede bizzat bulunan Sultân
Murâd, 27 yıl içinde babasından aldığı mirası 5 kat artırarak
500.000 km2’lik bir büyük devleti Osmanlı milletine miras
bırakıyordu.
Batılı tarihçilerin de itirafıyla, fethettiği topraklarda
Ortodokslara, Katoliklere ve diğer din mensuplarına kendi
dindaşlarından daha iyi davrandı. Verdiği sözde durması hasebiyle
dost düşman herkes tarafından sevilir hale geldi. Devlet
teşkilâtçılığında da zirvedeydi. Her ne kadar yeniçeri teşkilâtı
babası zamanında kurulmaya başlansa da, asıl yeniçeri ve acemi
oğlanları teşkilâtlarını kuran ve geliştiren kendisi oldu.
İstanbul'u ilk kuşatan Osmanlı Padişahı da kendisiydi.
Murâd Hüdâvendigâr’ı muvaffak eden sebeplerin başında onunla
birlikte çalışan ehliyetli devlet adamlarını zikretmek gerekiyor.
Bunların başında, bir görüşe göre Sultân Murâd zamanında ihdas
edilen kazaskerliğe ilk defa getirilen Çandarlı Halil Efendi’yi
zikretmek gerekiyor. Bu vazifeye gelir gelmez, Karamanlı Kara
Rüstem’in de yardımıyla Maliye teşkilâtı tanzim edildi ve Sultân
Orhan zamanında başlatılan Yeniçeri ve Acemioğlanları Teşkilatını
bütün ayrıntılarıyla kurmaya muvaffak oldu. 1372 yılında da Vezir
oldu ve artık Halil Hayreddin Paşa diye anılmaya başlandı. Diğer
devlet adamları arasında ise, Halil Hayreddin Paşa’nın oğlu Ali
Paşa’yı, yeniçeri ve acemi oğlan teşkilâtında büyük payı bulunan
Timurtaş Paşa ve Lala Şahin Paşa’yı, kahramanlıkları ile meşhur
Saruca Paşa, Evrenos Beğ, İne Beğ, Paşa Yiğit, Müstecap Subaşı ve
Hacı İlbeğ’i zikretmek gerekmektedir.
Asrındaki âlimlerden ise Aksaray’lı Cemâlüddin Muhammed bin Muhammed,
Bursa kadılarından ve Kâdîzade-i Rumî’nin babası Mahmûd Bedreddin ve
de Azerbaycan Kadısı ünvanıyla meşhur Mevlânâ Burhânüddin’i
zikretmek gerekmektedir.
ZEVCELERİ: 1- Gülçiçek Hâtûn; Yıldırım Bâyezid’in ve Yahşi Bey’in
Annesi. 2- Marya Thamara Hâtun; Bulgar Kralının kızı. 3- Paşa Melek
Hâtun; Kızıl Murad bey’in kızı. 4- Candar Oğullarından bir beyin
kızı. 5- Bulgar Beyinin kızı. ÇOCUKLARI: 1-Yıldırım Bâyezid. 2-Ya‘kub
Çelebi. 3- Savcı Bey. 4- İbrahim Bey. 5- Yahşi Bey. 6- Halil Bey; 7-
Özer Hâtun; 8- Sultân Hâtun. 9- Nefise Melek Sultân Hâtûn .
Anasayfa 