Reşat Nuri GÜNTEKİN --> Damga

Konu: Reşat Nuri GÜNTEKİN --> Damga 2007-10-02, 12:26 am

Alıntı :: KİTABIN ADI : DAMGA
KİTABIN YAZARI :REŞAT NURİ GÜNTEKİN
YAYIN EVİ :İNKILAP VE AKA BASIMEVİ
BASIM YILI :10.BASKI-1995
KİTABIN
KONUSU:Aşık olan bir delikanlının sevdiği kız uğruna hayatı boyunca
hırsız damgasına vurulması ve bundan dolayı gelişen olayları anlatır.
KİTABIN ÖZETİ:
İffet
hep abisinden farklı olmak ister.Bunu ilk anlayan Mahmut Efendi İffet’I
hep Muzaffer’den ayrı sever.İffet , Kamiyap Kalfa sayesinde haftada iki
gün Paşa babasından habersiz mahalle okuluna gider,oradaki çocuklarla
arkadaşlık eder. Yazları ise Karamürsel’de Damlacık Çiftliğinde oturan
Hatice halasında geçirir.Burada geçirdiği iki ay onun için çok
farklıdır.Özellikle halasının anlattığı hayaletli değirmen öyküsünden
çok etkilenir.Bu hikayede; “birbirini çok seven Fatma ve
İsmail,İsmail’inaskere gitmesiyle ayrılırlar.Fatma İsmail’I iki yıl
bekler ama çevresi ndekiler İ smail’in Yemen’e gittiğini ve oraya
gidenin yaşama ihtimalinin çok az olduğunu söyleyerek Fatma’yı Gaffar
Ağa’ya verirler.A radan zaman geçtikten sonra İsmail Yemen ‘de n döner
ve Fatma ‘nın evlendiğini öğrenir. Yalnız ikisi de hala birbirlerini
çok sever.Bunun üzerine geceleri değirmende buluşmaya başlarlar.Birgün
basılmak üzereyken İsmail ,Fatma’nın namusunu kurtarmak için
değirmenden kendisini soğuk sulara atar ve ceseti bile bulunamaz.”
İffet bu masaldan çok etkilenir ve bu masal ona seevilen kadın için kendini feda etmeği öğretir.
İffet
büyür,abisi hünkar yaveri olur ve sırma kordonlar takar.İffet’ babası
idadi mektebe verir. İffet’in mektepte hürriyetçi ve meşrutiyetçi bir
Celal Abisi vardır.Celal’I çok seviyor ve duygularını saklamayıp
açıklıkla savunduğu için saygı duyar.Yalnız okulda ki bir öğretmeninin
ihtilal ve meşrutiyetten söz etmesi üzerine tevkif edilmesi İffet'i’
okuldan ayrılmasına neden olur.
Kısa bir zaman sonra Meşrutiyet ilan
edilir ve İffet’in abbası Halis Paşa görevden atılır.Midilli’ye sürgün
edilir.İffet’te babasıyla iki buçuk yıl Midilli’de yaşar .Babasının
vefatından sonra İstanbul’a dönerve muallim olarak bir evde
çalışır.Evin sessiz ve güzel hanımı olan Vedia Hanım ile arasında bir
ilişki doğar.Geceleri deniz kenarında buluşurlar.İffet her gece
kayıkhane harabesinde Vedia’yı bekler.Vedia onbeş yaşında ki kız
çocukları gibi ihtiyatsız davranırve bir gün yakalanma ihtimali bile
akıllarına gelmez .İffet Vedia’a “Damlacık”taki su değirmeninin
masalını anlatır.Bir köy delikanlısının sevdiğini ele vermemek için
yaptığı fedakarlığınıbir gün kendisinin de yapabileceğini söylerdi. Bir
gün yine ihtiyatsızca davranırken basılırlar ve İffet aynen değirmende
ki masalda ki gibi sevdiği kadının namusunu kurtarmak için hırsız
damgası yapar.
Değirmendeki nasal en sonunda İffet’in başına
gelir.Sevdiği kadın uğruna kendisi hayatı boyuncahırsız damgasına
vurulur.Zorla haneye tecavüz ve hırsızlık suçlarından dolayı altı ay
hapse mahkum olur.Celal’in sayesinde iyi bir koğuşa verilir.
Bir
mayıs günü Vasif Efendi ile hapisten çıkar.İffet dışarıda kendini iyi
hissetmez.Ne yapacağını şaşırır.Bir kaç gün tanıdıklarında kaldıktan
sonra ucuz bir oda kiralar.Hapisten çıktıktan sonra Celal ,İffet için
yalnız bir arkadaş değil ,adeta bir baba olmuştur.İffet’in Hatice
Halası kadar çok sevdiği bir Fahriye Yengesi vardır.Birgün Muzaffer’den
yengesinin durumunun iyi olmadığını haber alır ve zorunlu olarak
Fahriye Yengesi’ni görmeye gider,Fahriye Yenge onu çok iyi karşılar ve
bir istekte bulunur:”400 bin lirasını bankaya yatırmasını ister”İffet
çok şaşırır.Çünkü, kendi abisinin bile kendisine güveni
kalmamıştır.İffet bu parayı çaldırma korkusuyla bankaya
yatırır.Böylelikle İffet’in kendine güveni gelmeye başlar.Celal
,İffet’e iş bulur.Görüşmek iççin giden İffet ilk iş görüşmesinde büyük
bir ümitsizliğe kapılır.Kendisinden istenen gümrükten ,eşya
çıkarmasıydı .”Yarın gelirim “diye mağazadan ayrılır.Ama bu olayın
tesiri günlerce üstünden atamaz,namuslu bir iş bulmakta ki ümidi
giderek azalır.
Yaz bitiyorduve İffet hala iş bulamaz.Elinde ne
varsa satar ,bazı geceler aç yatardı.Ev kirasını ödemek için en son
babasının yadigarı olan altın saati bile satar. En sonunda Celal
,İffet’e Hukuk-I Milliye gazetesinde iş bulur.İffet bundan çok mutlu
olur ve yorulmadan çalışmaya başlar.Çevresindekiler artık rahatsız
olmaz çok kısa zaman sonra gazete bütün İffet ve arkadaşlarıTelgraf
Gazetesi ‘nde çalışmaya başlar.Fakat kısa zaman sonra Telgraf
gazetesinden de ayrılır,yine aç ve açıktadır.Celal geçinemeyip Konya’ya
gider.İffet ayda bir Muzaffer abisinin gönderdiği parayla ev kirasını
öder.
Birgün sokakta yürürken Celal’e rastlar.Celal Konya’da
avukatlık görevinden ayrılıp,ticarete başlar ve İffet’e de kendi
şirketinde bir iş verirBundan sonra İffet’in işi şehirler arası
yolculuklarda mal taşımaktır.İffet yeni yüzler ,yeni insanlar tanıdıkça
hayata bağlılığı artmakta yaptığı işten memnun kalmaktadır.Yolda
gördüğü insanlara yardım etmekte ve ihtiyaçlarını karşılar.Yine kötü
hava şartlarında İzmir’den İstanbul’a hareket eder. Tren Afyon’da
hareket edemez duruma gelir.Dışarı çıkar ve kendisinden hasta annesi
için yardım isteyen Rana ‘ya yardım eder.Rana masum ve çocuksu bir
kızdır.İffet Rana’dan çok hoşlanır,yalnıuz yediği damga yüzünden
Rana’dan uzaklaşır.
İffet uzun süre sonra Hocası Mahmut Efendi’yi
görmeye gider.Mahmut Efendi’nin eşi ölmüş kendisine gelini bakar.Mahmut
Efendi ile uzun uzun konuşurlar,eski hatıraları anarlar.Gece Mahmut
Efendi’den ayrıldıktan sonra sokakta kavga eden bir kadın ve erkekle
karşılaşır.Adam kadını hırsızlıkla suçlarve polise götürmekle tehdit
eder.İffet ,bu kadını görünce Rana aklına gelir ve bu kadının masum
olduğunu ,kendisi gibi damga yediğini düşünerek ,onu kendi himayesi
altına almayı düşünür.Adama para vererek kızı kurtarır.Yalnız kadın hiç
düşündüğü gibi çıkmaz.Bir geceyi beraber geçirdikten sonra kadın
ayrılır ve İffet’in duyguları yine incinir.
Muzaffer Ağabeyinden
gelen telgraf İffet’in moralini yükseltir.Telgrafta ev ve yatırımlar
hakkında ki mahkemeyi kazandıkları yazar.İffet İstanbul’a döner ve
eline epeyce para geçer.İstanbulda iyi bir malikane alır.Yanınada
Mahmut Efendi öldükten sonra tek başına kalan gelini ve torununu
allır.Eline para geçtikten sonra eski akrabaları ile tekrar görüşmeye
başlar.
Birgün İffet Beyoğlu’nda dolaşırken Vedia’ya rastlar. Hiçbir
şey olmamış gibi iki çift karşılıklı konuşurlar .İffet tekrardan
Vedia’ya karşı duygular hisseder.Yalnız Vedia tekrardan İffet’le olmak
istemez.

KİTABIN ANAFİKRİ:Seven insanın gözünün kör olduğunu,bir anlık düşüncesiz hareketlerle kendi hayatını mahvedeceğini anlatır.
KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
İFFET: O lay kahramanıdır.
MUZAFFER:İffet’in abisidir.uyuşuk,tembel,miskin,kibirli biriydi.
MAHMUT EFENDİ:İffet ve Muzaffer’e haftada iki gün ders verirdi .
HATİCE HALA:İffet’in halasıdır,elinde iki kız çocuğuyla dul kalmış ve Karamürsel’de yaşıyor.
HALİS PAŞA :İffet’in babasıdır.
CEMAL KERİM BEY:İffet’in çocuklarına ders verdiği mebustur.
VEDİA HANIM:Cemal Kerim Bey’in ikinci hanımıdır.
ŞAHSİ GÖRÜŞLER:
İnsanın
yaşamı boyunca başından geçen olayları çok sade ve akıcı bir şekilde
anlatan yazar tasvirlerden yararlanmış.Kullandığı eski Osmanlıcayla
hikayeye güç kazandırmıştır.
YAZAR HAKKINDA BİLGİ:
Reşat Nuri GÜNTEKİN
XXyy.roman,hikayeveoyunyazarlarından
Doğum/Ölüm: 25 Kasım 1889 - 7 Aralık 1956
Doğum Yeri: İstanbul
Yazı
hayatına Birinci Dünya Savaşı sonlarında (1917) başlayan, ilk eseri de
Eski Ahbap (uzun hikaye) 1917’ de basılan Reşat Nuri, 1918’ de tiyatro
eleştiri ve araştırmaları yayımlarken bir yandan da hikayeler (Şair
Dergisi, 1918/19; Nedim Dergisi, 1919; Büyük Mecmua, 1919) yazıyordu.
Çalıkuşu’ nun Vakit gazetesinde tefrikasıyla (1922) geniş bir ün
kazandı. Çok hareketli bir eser olan Çalışkuşu’ nda Anadolu, ilk
idealist ve aydın kızı Feride’ ye kavuştu, geniş ölçüde romana girdi.
Bu roman az okumuş ve aydın, iki sınıfı da, doğal ve canlı diliyle
kendine bağladı. Reşat Nuri’ nin hemen bütün romanlarında dekor olarak
taşra kasaba ve şehirleri çevre, tip, çeşitli problem ve görüşleriyle
Anadolu atmosferi görülür. Romanlarında sosyal ve hissi konuları
işleyen yazar, küçük hikayelerinde bunların yanına mizahı da
eklediYazdığı, çevirdiği, kitap biçimine girmiş veya dergi, gazete
sayfalarında, tiyatro repertuarlarında kalmış tüm eserlerinin toplamı
yüzü bulur; bunlardan 19 tanesi telif romandır, 7 tanesi hikaye kitabı.
Yazdığı, çevirdiği, uyarladığı, oynanmış, basılmadan kalmış oyunlarının
sayısı roman ve hikaye kitaplarının sayısını da aşar. Eserlerinin tam
listesi için şu broşüre bakınız: Türkan Poyraz – Muazzez Albek, Reşat
Nuri Güntekin (Ankara, 1957)
Hikaye kitapları: Tanrı Misafiri (1927), Sönmüş Yıldızlar (1927), Leyla ile Mecnun (1928), Olağan İşler (1930), vb.
Gezi yazıları: Anadolu Notları (ilk cildi 1936; ikinci cildi 1966).
Oyunları
içinde en ünlüleri Balıkesir Muhasebecisi (1953) ve Tanrıdağı Ziyafeti
(1955)’ dir. Bütün eserleri ölümünden sonra, eşi tarafından, bir
külliyat halinde yeniden bastırıldı.
Hayatı, sanatı ve eserleri
üzerine bir tanıtma kitabı, Muzaffer Uyguner’indir. (Varlık yay;1967).
İbrahim Zeki Burdurlu’ nun Romanıyla Reşat Nuri Güntekin (İzmir Eğitim
Ens. Yay., 1971) kitabını Birol Emil’ in Reşat Nuri Güntekin’ in
Romanlarında Şahıslar Dünyası (1984) adlı doçentlik tezi izledi.