En zengin kul fakirliğini bilendir

Konu: En zengin kul fakirliğini bilendir 2007-10-27, 4:38 pm

Alıntı :: En zengin kul fakirliğini bilendir

Bazı mahfillerde fakire "Ben Allah'tan zenginim. Benim Allah'ım var" sözünün izahı soruluyor. Öncelikle ifade etmem gerekir ki bu sözü dalalet adına "Allah fakirdir" manasına ehl-i kitaptan bazıları söylemişti. (Bkz. Mâide Suresi, 5/64) Bunun dışında bu söz, bir de mutasavvıfinden bazıları tarafından şathiyyat şeklinde söylenmiştir ki, bunu diyenler kendi çaplarına göre ne kadar zengin de olsalar yine fakir, yine fakir, yine fakirdirler.
Ancak kul, her şeyiyle Allah'ta fani olunca, O'na ait gına, servet ve her şey böyle birinin olur; böyle bir durumda bu bahtiyar kul, zenginlerden zengin sayılır. Çünkü insan, çapına göre ne olursa olsun artık Allah'a ait her şey onundur.
Bir de bu söz, bir hâlin ifadesidir. Şöyle ki, vahdet-i vücudun İslam tasavvufundaki müdafilerinden Muhyiddin Arabi hazretleri vecd halinde bir gün şöyle der: "Ben, hatemü'l-evliya'yım. Benden sonra veli gelmeyecektir. (Muhyiddin Arabi hazretleri yedi asır evvel yaşamıştır. Bu mesele doğru olsa kendinden sonra şu ana kadar hiçbir velinin gelmemiş olmasını kabul etmek lazım gelir.) Ben velilerin, Resul-i Ekrem de peygamberlerin sonuncusudur. Allah, Hazreti Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem) ile bilinmiştir. Şayet nokta, hattı parça parça etmeseydi, yani zulmet, nuranî ufukta arz-ı didar etmeseydi, zulmetsiz ziyadan ibaret olan Hz. Mevla-i Müteal'in irfanına erilemezdi" der ve Hatemü'l-enbiya, hatemü'l-evliyadan istifade eder, imasında bulunur.
Güneşten parlak ışık var mıdır?
Muhyiddin Arabi hazretleri bu sözleri, bir istiğrak ve kendinden geçmiş olma ruh haleti içinde söyler. O, kendi mir'at-ı ruhunda, Cenab-ı Hakk'ın mütecelli oluşunu o kadar parlak görür ki, kendisine çok uzak olan altı-yedi asır ötedeki Hz. Muhammed'in bütün devirlere neşrettiği nur, o anda vecd yaşayan onun mir'at-ı ruhunda duyduğu nura nispeten muvakkaten sönük gibi görünebilir ve hale mağlup olarak, o andaki durumu itibarıyla kendi nurunu Muhammed (aleyhisselatü vesselam)'in nurundan daha engin sanabilir. Bunu şöyle bir misalle açabiliriz: Bir insan düşünün ki, elinde ışık neşreden bir büyük projöktör vardır. O, bu projöktörle bütün atmosferini aydınlatır. Hatta o ziyadan başka hiçbir şey görmez. Hâlbuki yukarılarda, bu ışık onun aşr-ı mi'şarı (yüzde bir) dahi olamadığı bir güneş vardır. Şimdi o içinde bulunduğu ruh haleti itibarıyla elindeki ışığı, güneşten daha parlak sanabilir. İşte bu insan, bu hal içinde "elimdeki ışık güneşten daha parlaktır" dese bir manada yanlış söylemiş olmaz. Bir yönüyle, kurbiyeti itibariyle belki doğru da söylemiş sayılır. Fakat haddizatında mesele kendi ölçüleri içinde ele alınacak olursa güneşten bir parçacık ışık, onun milyon katından daha fazla parlaktır.
İşte Hz. Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem) de öyle bir güneştir. O'nun o parlaklardan parlak nuru, o esnada tecelligâh-ı ilahi altında mest ve sermest olan İbn Arabi'den çok uzak olması itibarıyla İbn Arabi o andaki mazhar ve muhat olduğu menbaı, yine hakikat-i Ahmediye nuruyla mukayese edince öyle bir iltibasa girmiş ve hale mağlup olarak, "Hatemü'l-enbiya, hatemü'l-evliyadan istifade eder." demiştir. Hâlbuki hatemü'l-enbiya olmasaydı, hatemü'l-evliya da, evvelü'l-evliya da olmazdı. Kulun, Allah karşısındaki durumuna da bir örnektir bu.
Meselenin tasavvufta şöyle bir yanı da vardır: Bir zaman dinsizin biri, "İnsanlar Allah'ı yaratmıştır." demişti. Aynı şekilde bir sekir ehli farklı marifet ufkunu ifade adına bu tür bir söz söyler ki, bu türlü ifadeler onların tekerlemelerindendir, şatahattır, manevi sarhoşluk ve vecd halindeki sözlerindendir. Aklı başında bir insan, böyle bir söz söylerse dalalete düşer. Bunu biraz daha açacak olursak:
Herkes mir'at-ı ruhuna göre bir Allah inanç ve irfanına sahiptir. Yeryüzünde insanlar olmasaydı Allah bilinmezdi. İnsanın irfan, iman ve izana ulaşması sayesinde Allah insan efkârında duyulur ve zevk edilir olmuştur. Esasen bu efkâr ve kalpler olmasaydı ve böyle bir idrak seviyesine ulaşmasaydı, zulmetsiz ziyanın bilinmemesi gibi Allah bilinmeyecekti. Öyleyse beşer, zıtsız, aksi, niddi ve zıddı olmayan bu nur karşısında siyah bir hat teşkil etmek suretiyle O'nun bilinmesine bir vesile olmuştur.
Büyük veli Abdülkuddüs, en büyük kul Efendimiz'i anlatırken şöyle der: "Allah Resûlü (sallallâhu aleyhi ve sellem) bütün meratibi aşıp cennete vardı. Huriler kendisine perdedar oldu, gılmanlar adeta ayaklarının altına lü'lü ü mercan gibi saçıldı. Ancak o âlemin parlaklığı, güzelliği onun gözünü hiç mi hiç kamaştırmadı. Hakk'a vardı, döndü yine halka geldi. Vallahi ben Hz. Muhammed'in (sallallâhu aleyhi ve sellem) vardığı makama varsaydım, asla geriye dönmezdim."
Abdülkuddüs bu sözle, velayetle nübüvvet arasındaki inceliği bir veli olarak gayet dakik bir şekilde ifade eder. Peygamberin Hak ile halkı beraber tutma gibi iki büyük yönü vardır. İmam Rabbani de Hak ile halkı beraber tutmuştur. Büyük veli Muhyiddin Arabi ise sadece Hak mertebesinde kalmıştır. Onda "seyr ilallah" ve "seyr fillah" vardır; fakat "seyr minallah" yoktur. O, ömür boyu vahdet-i vücud neşvesiyle yaşamış ve Rabb'ine öyle yürümüştür.
Her şeye rağmen bir mümin iltibasa açık bu türlü beyanlardan sakınıp, Zat-ı Ulûhiyet'e karşı her zaman saygılı olmalıdır.
ÖZETLE
1- Bir kul, her şeyiyle Allah'ta fani olunca, O'na ait her şey böyle birinin olur; ve bu bahtiyar kul, zenginlerden zengin sayılır. Çünkü insan, çapına göre ne olursa olsun artık Allah'a ait her şey onundur. 2- Herkes mir'at-ı ruhuna göre bir Allah inanç ve irfanına sahiptir. Yeryüzünde insanlar olmasaydı Allah bilinmezdi. İnsanın irfan, iman ve izana ulaşması sayesinde Allah insan efkârında duyulur ve zevk edilir olmuştur. 3- Büyük veli Abdülkuddüs şöyle der: Allah Resûlü bütün mertebeleri aşıp cennete vardı. Hakk'a vardı, döndü yine halka geldi. Vallahi ben Hz. Muhammed'in vardığı makama varsaydım, asla geriye dönmezdim.

Konu: TEFEKKÜR 2007-10-27, 4:39 pm

Alıntı :: TEFEKKÜR

Herhangi bir mesele hakkında düşünme, zihni yorma, derin düşünme ve işin şuuruna varma.
Tefekkere fiili, üç harfli olan "fekere" fiilinden türemiştir. Fekere kök fiili ve ondan türemiş olan tefekkere, efkere, fekkere ve iftekere fiilleri aynı anlamdadırlar. Tefekkürün zıddı, fikirsizlik ve düşüncesizlik demektir.
Tefekkür, insana mahsus bir özelliktir. İnsan, tefekkür sayesinde diğer varlıklardan ayrılır ve üstün olur. Tefekkür ancak kalpte tasavvuru mümkün olan şeyler hakkında yapılabilir. Onun için, Allah'ın yarattığı varlıklar hakkında tefekkür mümkündür. Fakat Allah'ın zatı hakkındaki tefekkür mümkün değildir. Çünkü Allah hiç bir şekilde suret olarak vasıflandırılamaz ve şekil olarak hayal edilemez (el-İsfahânî, el-Müfredât, İstanbul 1986, 578).
Hz. Muhammed (s.a.s)'e en çok etki eden ayetlerden biri, tefekkürle ilgilidir. İki kişi Hz. Âîşe (r.a)'ı ziyaret etmişler. Onlardan biri, "Hz. Muhammed (s.a.s)'de gördüğünüz etkileyici bir şeyi bize anlatır mısınız?" deyince, Hz. Âîşe (r.an) şöyle demiştir:
"Resulullah (s.a.s) bir gece kalktı, abdest alıp namaz kıldı. Namazda çok ağladı. Gözlerinden akan yaşlar sakallarını ve secde esnasında yerleri ıslattı. Sabah ezanı için gelen Hz. Bilâl (r.a):
"Ya Resulullah (s.a.s)! Geçmiş ve gelecek bütün günahlarınız affedildiği halde, sizi ağlatan nedir?" deyince, o: "Bu gece Yüce Allah bir ayet indirdi. Beni bu ayet ağlatmaktadır" dedi ve ayeti okudu:
"Göklerin ve yerin yaratılışında, gecenin ve gündüzün gidip gelişinde elbette aklıselim sahipleri için ibret verici deliller vardır” (Âl-i İmrân, 3/190).
Ondan sonra Resulullah (s.a.s): "Bu ayeti okuyup da üzerinde tefekkürde bulunmayan, düşünmeyen kişilere yazıklar olsun" dedi.
Bu ayette, tefekküre davet edilen akıl sahiplerinin durumunu açıklayan bir sonraki ayetin meâli de şöyledir:
"Onlar ayakta, oturarak ve yanları üzerine yatarken Allah'ı anarlar, gözlerin ve yerin yaratılışı üzerinde tefekkür ederler (düşünürler). Rabbimiz (derler), bunu boş yere yaratmadın, sen yücesin, bizi ateş azabından koru!.." (Âl-i İmrân, 3/191).
İbn Abbas (r.a)'ın naklettiğine göre, bazı insanlar Allah'ın zatı hakkında düşünmek istediler. Bunun üzerine Hz. Muhammed (s.a.s) bu hususta şu açıklamada bulundu:
"Allah'ın yarattıkları hakkında düşünün. Allah'ın zatını düşünmeyin. Allah'ın şahsı hakkında düşünmeye güç yetiremezsiniz"
Lokman (a.s) yalnız başına tenha bir yerde oturup tefekkürde bulunurdu. Kendisine: "Niye yalnız oturuyorsun? İnsanlarla oturup sohbette bulunsan, daha iyi olmaz mı?" diye sormuşlar. Lokman (a.s) şu cevabı vermiştir: "Uzun süre yalnız kalmak, tefekküre daha müsaittir. Uzun süre tefekkürde bulunmak da, insanı cennetin yoluna sevkeder"
Ömer b. Abdülaziz tefekkür hakkında şöyle demiştir: "Yüce Allah'ın nimetlerini düşünmek, en faziletli ibâdetlerdendir".
İmâm Şafiî de: "Herhangi bir konuda hüküm çıkarırken, tefekkürden faydalanın" diyerek, tefekkürün usûl ilmindeki önemine işâret buyurmuştur (Gazzâli, İhya, Beyrut, t.y. IV, 423 vd.)
Tefekkürün neticesinde insan geniş bir ilme sahip olur. İnsanın ilmi artınca da, kalbinin hali değişir. Onun neticesinde de, insanın hali ve hareketleri değişir. Görülüyor ki insanın bilgisinin artması ve davranışlarının düzelmesi, tefekkürle başlar. Onun için Yüce Allah Kur'an'da çeşitli hususları dile getirdikten sonra "... Şüphesiz bunda tefekkür eden (düşünen) insanlar için ibretler vardır" (en-Nahl, 16/11) demektedir. İnsanları tefekküre davet eden bu ifade Kur'an'da beş yerde daha geçmektedir (er-Ra'd, 13/3; en-Nahl, 16/69; er-Rûm, 30/21; ez-Zumer, 39/42; el-Casiye, 45/13).
Tefekkürle aynı kökten meydana gelen kelimeler, Kur'an'da onsekiz yerde geçmektedir.
Kur'an'da birçok ayette, akıl erdiren, düşünen, bilen insanlar için ibretler vardır denmekte ve tefekkür anlamını ifâde eden pek çok kelime kullanılmaktadır.
Olumlu tefekkür olduğu gibi, olumsuz tefekkür de vardır. Doğru olmayan tefekkürün neticesi de doğru olmaz. Ancak salim kalbe sahip olan insanların tefekkürü sağlıklı olabilir. İslam dininin istediği tefekkür, hiç şüphesiz sağlıklı olanıdır. İnsanları bu olumlu tefekküre davet eden bazı ayetlerin meâli şöyledir:
"O'dur ki arzı uzattı, orada sabit dağlar ve ırmaklar var etti. Orada bütün meyvelerden iki çift yarattı. Geceyi gündüzün üzerine örtüyor. Şüphesiz bunda tefekkür eden (düşünen) bir toplum için ayetler vardır" (er-Ra'd, 13/3)
"O'dur ki, sizin için gökten bir su indirdi. İçecekleriniz ondandır ve hayvanları otlattığınız ağaçlar, bitkiler ondan sulanıp filizlenmektedir. Onunla size ekin, zeytin, hurma, üzümler ve her çeşit meyvelerden bitirmektedir. Şüphesiz bunda, tefekkür eden (düşünen) bir toplum için (yaratıcının varlığına, kudretine ve hikmetine) işaret vardır" (en-Nahl, 16/10,11).
"Biz bu Kur'an'ı bir dağa indirseydik, Allah'ın korkusundan onu, baş eğmiş, parça parça olmuş görürdün. Bu misalleri, tefekkür etsinler diye insanlara veriyoruz" (el-Haşr, 59/21) İslâm'ın bu kadar önem verdiği olumlu tefekkür, insanı taklitçilikten kurtarmaktadır. Meselâ, "dünya hayatı geçicidir; ahiret hayatı ise ebedidir. Ebedi olan şeyi geçici olan şeyden üstün tutmak daha iyidir" şeklindeki bir nasihatı dinleyip ahiret için çalışan insan, başkasını taklit ederek kendisini iyi yola sevketmiş olur. Fakat tefekkürün yani derin bir düşüncenin neticesinde bu kanaata varan ve ona göre bilinçli hareket eden kişi, her zaman için daha kârlı çıkar. Bilerek kötü şeyden korunmuş ve iyiyi tercih etmiş olur. Aynı zamanda başkalarını taklit etmekten kurtulur; kendisi başkalarına yol gösterir.
Nureddin TURGAY